Russische propaganda site ‘Pravda’ promoot FvD in aanloop naar verkiezingen

De Nederlandstalige versie van pro-Kremlin ‘nieuwssite’ Pravda noemt van alle partijen die meedoen aan de Tweede Kamerverkiezingen van 29 oktober, Forum voor Democratie veruit het vaakst. In meer dan 3000 Pravda-artikelen, gericht op Nederlands binnenlands nieuws, gaat ruim een derde van de 303 stukken over politieke partijen over FvD. Het (pro-)Russische propagandakanaal lijkt zich daarmee actief in te zetten voor de verspreiding van berichten van Forum voor Democratie.

Het aandeel van FvD ten opzichte van andere bronnen, de laatste twee maanden voor de verkiezingen

Vermoedelijk internationale spreekbuis van het Kremlin

Het “Pravda-netwerk” — meeliftend op de bekende merknaam van de Sovjet-partijkrant Pravda (letterlijk vertaald: waarheid, uit 1912) — is een transnationaal netwerk van (deels geautomatiseerde) nieuwssites. Het netwerk, ook wel bekend als Portal Kombat, is een reeks sites met pro-Russische insteek die sinds 2024 in hoog tempo uitbreiden onder de site news-pravda.com. De Franse inlichtingendienst Viginum identificeerde in 2024 al 224 gelieerde sites en koppelde het geheel aan een gecoördineerde buitenlandse beïnvloedingsoperatie, beheert door aan de Russische staat gelinkte partijen. De URL is geregistreerd door een Russisch bedrijf, gevestigd in Moskou.

Pravda-sites publiceren hoog volume, lage drempel-artikelen en liften mee op de actualiteit. De site heeft, sinds zijn Nederlandstalige start in maart 2024, maar liefst 95.000 artikelen gepubliceerd in totaal, waarvan 3.187 artikelen over binnenlands nieuws. We zien dat de piekdagen op Pravda aansluiten op dagen van nationaal tumult, met als uitzonderlijk hoogtepunt de Maccabi-rellen.

Hoeveelheid artikelen per dag op het tabblad “Nederland” (binnenlands nieuws), met onderwerp.

FvD veruit het meest genoemd

Uit onze telling van partijvermeldingen in Nederlandstalige Pravda-artikelen (303 in totaal) komt Forum voor Democratie als absolute uitschieter naar voren met 119 artikelen (39,3% van het totaal). Daarna volgen PVV (51; 16,8%), VVD (43; 14,2%), NSC (21; 6,9%), CDA en GL-PvdA (beide 14; 4,3%). De staart – D66, PvdD, SGP, Volt, BBB, JA21, BIJ1, BVNL – neemt de laatste procenten voor hun rekening (andere partijen worden niet genoemd in de artikelen). Deze verdeling lijkt vooral vorm te krijgen in de laatste maanden voor de verkiezingen. Van alle partijen die in oktober genoemd worden neemt FvD de helft van de vermeldingen in.

Deze opvallende verdeling in de aandacht voor partijen hoeft niet te duiden op formele banden tussen Forum voor Democratie en het Pravda-netwerk, maar wel op gerichte selectie en amplificatie. Naast vermelding van de partij zelf krijgen ook FvD-thema’s, -citaten en -frames bovengemiddeld veel aandacht. Ook staat het Telegram-kanaal van FvD in de top 10 van bronnen waarop de site zich vanaf haar oprichting baseert. Op basis van onze waarnemingen verschijnen niet alle berichten van de Nederlandse bronnen op de Pravda-website. Dat wijst op bewuste selectie van artikelen, maar of die handmatig of algoritmisch is, valt niet vast te stellen.

Verantwoording

Tijdens monitoring van #verkiezingen2025 stuitten we op een Nederlandstalig artikel op een pro-Kremlin website. Het stuk bevatte een ‘embed’ van een Nederlands Telegrambericht met die hashtag. De site oogt op het eerste gezicht als een onafhankelijk medium met neutrale koppen, maar advertenties en paywall ontbreken en er zijn veel verwijzingen naar Russische domeinen. Dat was de aanleiding voor nader onderzoek naar de site en haar Nederlandstalige output.

Vervolgens hebben we, na een kort verkennend onderzoek, alle artikelen van dutch.news-pravda.com/netherlands systematisch doorzocht: Het tellen van partijen gebeurde op artikelniveau; een artikel dat meerdere partijen noemt telt één keer per genoemde partij. De tijdlijn hebben we gemaakt door de publicatiedata uit de artikelen zelf te halen; de onderwerpen die erbij staan zijn herleid uit titels van de artikelen. De bronnen van de artikelen zet Pravda keurig onder elk artikel; zo konden we zien dat Forum voor Democratie in de top 10 staat van bronnen die het propagandanetwerk aanhaalt.